Przepisy ustawy samorządowej stanowią, że kadencja rady gminy, rady powiatu i sejmiku województwa trwa pięć lat. W ostatnich wyborach wybieraliśmy swoich przedstawicieli na lata 2018-2023, jednak na rok przed końcem kadencja samorządu została wydłużona do 2024 roku. Kto o tym zadecydował i dlaczego wprowadzono tę zmianę?
Wszystko dokonało się w listopadzie 2022 roku na mocy ustawy o przedłużeniu kadencji organów jednostek samorządu terytorialnego. Poselski projekt ustawy – czyli taki, który nie wymaga pełnej ścieżki legislacyjnej, w tym konsultacji – złożyła grupa posłów KP Prawo i Sprawiedliwość – ówczesnej partii rządzącej – jako druk nr 2612.
Projektodawcy tłumaczyli, że Państwowa Komisja Wyborcza może nie poradzić sobie z organizacją wyborów – najpierw samorządowych, a potem parlamentarnych, przyznając jednocześnie, że problem pojawił się po wydłużeniu kadencji samorządu z 4 do 5 lat.
Ponadto projektodawcy obawiali się, że wyborcy będą mieli problemy z głosowaniem, nie będą widzieli kto i gdzie kandyduje, ponieważ wcześniej prawie jednocześnie będzie toczyło się kilka kampanii na różnych szczeblach z rożnymi kandydatami.
Jednym ich zdaniem wyjściem było wydłużenie kadencji 2018-2023 o kilka miesięcy, tak by wybory parlamentarne odbyły się normalnie jesienią, a samorządowe na wiosnę.
Opozycja przeciwna tej zmianie wskazała na to, że wbrew temu co sugerują posłowie-projektodawcy wyborcy nie będą mieli problemów z odróżnieniem kampanii i wyborów. Co więcej, wcześniej rząd był informowany o możliwej kolizji z wyborami parlamentarnymi na etapie procedowania ustawy o wydłużeniu kadencji samorządu z 4 do 5 lat, jednak wówczas nikogo po stronie rządowej to nie interesowało. Ponadto zauważono m.in., że zmiana przerywa regularność, z jaką w demokracjach następuje zmiana władzy, i że nie doszło do żadnych nadzwyczajnych okoliczności, które by ją nakazywały.
Projekt został ostatecznie przyjęty przez Sejm głosami posłów KP PiS, a potem przepadł w Senacie w formie uchwały, w którym większość miała demokratyczna opozycja. W kolejnym kroku Sejm odrzucił uchwałę Senatu, a Prezydent RP podpisał ustawę.
Po tym jak przyjęto ustawę ówczesne Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji RP poinformowało, że najbardziej prawdopodobne terminy wyborów samorządowych to 7 lub 14 kwietnia 2024 roku. Tak też się stało – I tura odbędzie się 7 a II tura 14 kwietnia.
Więcej o tej zmianie pisaliśmy tutaj.