Pomnik Pamięci Żołnierzy Września 1939 roku
Pomnik upamiętnia poległych w walce żołnierzy i ludność cywilną Gostyni w pierwszych dniach września 1939 roku. Powstał z inicjatywy mieszkańców skupionych w „Komitecie Budowy Pomnika”, na których czele w marcu 1945 roku stanął Hubert Kubica. Społeczna inicjatywa zaowocowała uroczystym odsłonięciem pomnika w dniu 9 września 1945 roku.
Na placu przed pomnikiem każdego roku odbywają się patriotyczne uroczystości o randze wojewódzkiej. Kombatanci i mieszkańcy regionu czczą w ten sposób poległych bohaterów.
Napis na czołowej płycie pomnika głosi: „Żołnierzom, bohaterom 23 Dywizji 73 Pułku Piechoty pod dowództwem śp. płk. Kiełbasy Władysława i dzielnej 2 Kompanii pod dow. śp. kpt. Rybczyńskiego Jana, który w dniach od 1.IX – 3.IX.1939 r. barbarzyński najad band hitlerowskich na granice Śląska i najjaśniejszej Rzeczpospolitej Polskiej jako pierwsi trzykrotnie odparli i za honor i ojczyznę swe życie złożyli w wdzięcznym hołdzie Polska i Lud Śląski Gostyń 9.IX.1945 r.”
Hubert Kubica (1910-1981) – inicjator budowy i opiekun Pomnika Pamięci Żołnierzy Września 1939r. w Gostyni. Był górnikiem KWK „Bolesław Smiały” w Łaziskach Średnich. Kiedy w pierwszych dniach września 1939 roku przez Gostyń przetaczał się front, pozostawiając za sobą wielu zabitych żołnierzy, zaczął opiekować się grobami poległych. Trwało to przez cały okres wojny. Zaraz po jej zakończeniu był jednym z założycieli komitetu budowy pomnika ku czci polskich obrońców 1939 roku. Kiedy staraniem wielu ludzi ukończono budowę, podjął się opieki nad nim. Śmierć w dniu 3 listopada 1981 roku przerwała jego ofiarne i bezinteresowne zabiegi1.
Schron bojowy „Sowiniec”
Budową schronu w połowie sierpnia 1939 roku zajęli się saperzy i członkowie Junackich Hufców Pracy. Jednokondygnacyjny budynek nie uczestniczył jednak w walkach jakie stoczono w jego pobliżu we wrześniu tego samego roku, gdyż prace nad nim ukończono dopiero w listopadzie.
Grubość ścian schronu bojowego „Sowiniec” w zależności od miejsca waha się pomiędzy 150cm (ściana czołowa) a 90cm (ściana tylna). Konstrukcja w czasie wojny chroniła załogę przed wielokrotnymi trafieniami m.in. pocisków kalibru 155mm.
W 2005 roku schron został odrestaurowany przez Stowarzyszenie na Rzecz Zabytków Fortyfikacji „Pro Fortalicium” oraz udostępniony zwiedzającym. W sezonie letnim od maja do października schron jest otwarty w co drugą i czwartą niedzielę każdego miesiąca w godzinach od 15.00 do zmroku. W sezonie zimowym od listopada do kwietnia schron może zostać otwarty dla zainteresowanych po uprzednim kontakcie telefonicznym z opiekunem schronu (tel. kom. 605 697 696).
Kolumna Trójcy Świętej
Najważniejszy obiekt małej architektury sakralnej w Gostyni. Figura została ufundowana w 1897 roku przez funkcjonującą wtedy Gminę Gostyń na cześć Trójcy Świętej.
Główna część figury przedstawia siedzącego na postumencie Boga Ojca oraz Chrystusa, a także wznoszącego się nad Ich głowami Ducha Świętego pod postacią gołębicy. Oblicze Najświętszej Trójcy jest zwrócone w kierunku wschodnim. Dolna część figury zawiera nisze w których umieszczone zostały trzy płaskorzeźby. W czołowej wnęce (zwróconej na wschód) została przedstawiona Matka Boska w koronie. Pozostałe nisze zawierają natomiast płaskorzeźby Archanioła Michała (z wagą i mieczem) oraz św. Józefa.
Groby nieznanego żołnierza
Na parafialnym cmentarzu przy kościele Podwyższenia Krzyża Świętego zlokalizowane są dwa groby nieznanego żołnierza. Zbiorowy grób polskich żołnierzy znajduje się we wschodniej części cmentarza, natomiast grób żołnierzy armii niemieckiej po stronie zachodniej. Żołnierze ci zginęli podczas walk toczonych w 1939 roku.
 |
 |
Na terenie Gostyni znajduje się jeszcze jeden grobowiec z czasów II wojny światowej. Przed pomnikiem Pamięci Żołnierzy Września 1939 roku w miejscu gdzie przed laty ustawiony został krzyż, spoczywa prawdopodobnie 15 żołnierzy. Z powodu konieczności przeprowadzenia ekshumacji, nieznana jest dokładna liczba pochowanych w tym miejscu osób.