17. edycja imprezy pn. „Bitwa Wyrska – Bój o Gostyń”, której głównym punktem jest inscenizacja działań obronnych prowadzonych 85 lat temu w obrębie gostyńskich pól, odbyła się w sobotę 18 maja obok Pomnika Pamięci Żołnierzy Września 1939 roku. Widowisko ponownie przebiegało w obliczu wojny obronnej Ukrainy, w jej 815 dniu.
Impreza została oficjalnie otwarta po godz. 14:30 na kilkanaście minut przez inscenizacją. Wszystkich przybyłych powitała Wójt Gminy Wyry Joanna Pasierbek-Konieczny.
– Po raz siedemnasty spotykamy się na polach przed pomnikiem Bohaterów Września 1939 w Gostyni – na żywej lekcji historii. W inscenizacji walk, które 85 lat temu – dokładnie tutaj, na tych polach, w tym miejscu – toczyły się od 1 do 3 września. W walkach tych ginęli żołnierze, ginęli mieszkańcy Gostyni i Wyr. Te wydarzenia na zawsze zostały w pamięci mieszkańców naszych miejscowości i są przekazywane z pokolenia na pokolenie – wyjaśniła wójt, przypominając zgromadzonym o wydarzeniach sprzed lat.
W trakcie wystąpienia wójt gminy nie zabrakło odniesień do trudnej sytuacji na świecie, w tym zwłaszcza działań obronnych prowadzonych przez Ukrainę:
– Być może zadajecie sobie pytanie, dlaczego co roku zapraszamy Was na „Bitwę Wyrską – Bój o Gostyń”, po co odtwarzamy te trudne wydarzenia? Drodzy goście, pragniemy przypominać sobie i Wam o tym, jakie szczęście mamy żyjąc w czasach pokoju, w wolnym kraju. Wydarzenia na świecie pokazują, jak szybko wszystko może się zmienić. I jak w ciągu jednej nocy można z powrotem z nowoczesnego XXI wieku, cofnąć się do czasów niepewności i okrucieństwa wojny. I dlatego właśnie tutaj dzisiaj jesteśmy, żeby na własne oczy zobaczyć, jak żołnierze walczyli i ginęli za naszą wolność – żeby docenić pokój, jaki mamy. Pamiętajmy jednak, że nic nie jest dane nam raz na zawsze – podkreśliła.
Po oficjalnym otwarciu wydarzenia i powitaniu wszystkich gości delegacje złożyły wieńce pod Pomnikiem Pamięci Żołnierzy Września 1939 roku.
W samym widowisku, które rozpoczęło się ok. godz. 15.00, jak co roku wzięło udział ponad 150 rekonstruktorów z kilku różnych grup z całej Polski.
Narratorem widowiska był historyk Andrzej Olejko, a imprezę poprowadził Marcin Godzik, konferansjer i prezenter kojarzony m.in. z Radiem Best.
Inscenizację obserwowali: europoseł Izabela Kloc, poseł Łukasz Osmalak, senator ziemi mikołowskiej i rybnickiej Piotr Masłowski oraz wicewojewoda śląski Michał Kopański, ale też m.in. dzieci i młodzież z gminnych szkół i przedszkoli, uczniowie klas mundurowych z Zespołu Szkół Energetycznych i Usługowych w Łaziskach Górnych, uczniowie Niepublicznego Technikum Kolejowe w Tychach im. Kpt. Jana Rybczyńskiego i Załogi Pociągu „Groźny” oraz przedstawiciele związków harcerskich.
Następnie w rejonie schronu bojowego „Sowiniec” rozpoczął się tradycyjny Piknik Forteczny z muzyką na żywo. Na scenie wystąpiły zespoły: „Crash” oraz „Loka”, a wcześniej odbył się pokaz Szkoły Sztuk i Sportów Walki „Wojownik”. W międzyczasie jak zawsze można było m.in. zapoznać się z wyposażeniem schronu, przyjrzeć się dokładniej stanowiskom grup rekonstrukcyjnych i odwiedzić wystawę sprzętu Wojska Polskiego, w tym punkt rekrutacji, oraz wiele innych stanowisk tematycznych.
Podczas wydarzenia odbyła się zbiórka środków na zakup podjazdu dla Jakuba Ćmiela, podopiecznego mikołowskiej Fundacji Sto Serc. Z kolei gostyńskie Koło Gospodyń Wiejskich prowadziło przy swoim stanowisku zbiórkę środków na zakup defibrylatora AED – urządzenie zostanie przekazane gminie Wyry i ma być dostępne w centrum Gostyni.
Nad bezpieczeństwem uczestników jak co roku czuwali strażacy z OSP Gostyń i OSP Wyry, policjanci z kilku okolicznych komend oraz strażnicy miejscy z Łazisk Górnych.
Organizatorami wydarzenia byli: Urząd Gminy Wyry, Ars Cameralis Silesiae Superioris, Stowarzyszenie na Rzecz Zabytków Fortyfikacji „Pro Fortalicium”, Wojskowe Centrum Rekrutacji w Tychach, Dom Kultury w Gostyni oraz Śląski Zarząd Wojewódzki Związku Kombatantów RP i Byłych Więźniów Politycznych.
Partnerem wydarzenia było woj. śląskie, a patronat honorowy nad imprezą objęli: Minister Obrony Narodowej, Marszałek Województwa Śląskiego, Wojewoda Śląski, Przewodniczący Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii oraz Starosta Powiatu Mikołowskiego.
Jak to się wszystko zaczęło…
Pierwsza edycja imprezy odbyła się w 2005 roku w rejonie schronu bojowego „Sowiniec” przy ul. Tęczowej, w miejscu, w którym na znacznie szerszą niż wcześniej skalę zaczęto utrwalać pamięć o wydarzeniach mających miejsce w Gostyni we wrześniu 1939 roku.
Doszło do tego za sprawą Stowarzyszenia na Rzecz Zabytków Fortyfikacji „Pro Fortalicium”, które dwa lata wcześniej zajęło się renowacją zaniedbanego gostyńskiego schronu.
Od tamtej pory impreza odbywa się cyklicznie przy udziale samorządu terytorialnego, związku kombatantów i organizacji wojskowych.
Na przestrzeni lat nieco zmieniła się główna lokalizacja, program widowiska uległ znacznemu rozszerzeniu, ale idea towarzysząca wydarzeniu pozostała ta sama.
W latach 2020-2021 impreza nie odbyła się ze względu na pandemię wirusa SARS-CoV-2, a w roku 2022 z uwagi na rosyjską agresję na Ukrainę.
