Gdzie w najbliższej okolicy znajdowały się kamieniołomy wapienne? Jak wypalano wydobywaną z nich skałę? Czym różniły się poszczególne generacje wapienników i do czego wykorzystywano ich docelowy produkt? Na te i inne ciekawe pytania można było uzyskać odpowiedź podczas spotkania z Mariuszem Dmetreckim, które miało miejsce w środę 30 maja w Bibliotece w Gostyni.
Znany mikołowski historyk, działacz Mikołowskiego Towarzystwa Historycznego, przewodnik PTTK i autor takich publikacji jak „Mikołowski pieniądz zastępczy w latach 1914-1924. Notgeld Papierowy” (2007), „Dawno temu w Mikołowie. Kalendarium historyczne do 1939 roku” (2010) czy „Mikołowskie epizody historyczne” (2016), przybliżył zgromadzonym – młodzieży z gostyńskiej szkoły i nieco starszym czytelnikom z gminy Wyry – historię zabytkowych pieców z Mokrego oraz rolę, jaką dawniej pełnił na Górnym Śląsku przemysł wapienniczy. Korzystając z gościny w gostyńskiej bibliotece, podzielił się też kilkoma ciekawostkami dotyczącymi bliższej i dalszej historii ziemi pszczyńskiej, w tym Gostyni i Wyr.
Dla wielu mieszkańców powiatu mikołowskiego nie jest tajemnicą, że w sołectwie Mokre do dziś zachowało się kilka pieców wapiennych, zwanych też piecami kominowymi. Gorzej z określeniem tego, jak były wykorzystywane czy do kogo na przestrzeni kolejnych lat należały. Wobec tego pan Mariusz zaznajomił z całym tematem tak, by nie tylko chwilowo zainteresować uczestników, ale też skłonić ich do dalszych poszukiwań, zgłębiania lokalnych dziejów. I tak na mapach można było zobaczyć przybliżone lokalizacje kamieniołomów i pieców wapiennych, dowiedzieć się z jakich okresów pochodzą konkretne konstrukcje pieców, jakie zastosowanie miało uzyskiwane w nich wapno palone i popiół, a nawet kiedy na ten konkretny materiał był największy popyt i komu przypadały zyski. Szczególną uwagą cieszyła się prezentacja dotycząca działania wapienników, od tych znanych z początków XVIII wieku, aż do bardziej zaawansowanych stosowanych na początku XX wieku.
Ciekawym uzupełnieniem była projekcja dwóch filmów dokumentalnych z archiwum AKS „Iks” Mikołów – Blisko piekła (1974), przedstawiający pracę w mokierskich kamieniołomach kilkadziesiąt lat temu, oraz – Ballada o pozytywnym przemijaniu (2007), ukazujący jak teren dawniej przyrodniczo zdegradowany, może zmienić się w ogród – a konkretniej Śląski Ogród Botaniczny w Mikołowie. Filmy tym bardziej unaoczniły uczestnikom poruszaną problematykę.
W drugiej części spotkania, w bezpośrednim nawiązaniu do terenu Gostyni i Wyr, pan Mariusz przybliżył zebranym kilka faktów dotyczących Obszaru Warownego „Śląsk”, a także opowiedział o znaczeniu tego założenia dla obronności II Rzeczypospolitej. Z uwagi na obecną w bibliotece młodzież, zaznajomił z historią junackich hufców pracy – organizacji paramilitarnej, w ramach której młodzież realizowała często bardzo strategiczne cele państwa, również z zakresu obronności. Interesująca była też opowieść o pieniądzu zastępczym wykorzystywanym w okolicznych zakładach pracy w okresie I wojny światowej, w czasie plebiscytu i kryzysu po wojnie.
W międzyczasie nie zabrakło ciekawostek dotyczących szeroko rozumianej historii ziemi pszczyńskiej, mikołowskiego grodu warownego czy mikołowskiej parafii – tu szczególnie ciekawa była opowieść o pochodzeniu Figury św. Jana Nepomucena, znajdującej się przy zabytkowym kościele pw. Matki Boskiej Śnieżnej w Mikołowie.
Na zakończenie spotkania pani Magdalena Kocima, dyrektor Gminnej Biblioteki Publicznej w Wyrach, podziękowała panu Mariuszowi za interesujący wykład – dzięki któremu kolejne wizyty w Mikołowie, a zwłaszcza w okolicach mokierskich wapienników będą jeszcze ciekawsze – a mieszkańcom gminy za okazane zainteresowanie.
Spotkanie odbyło się w ramach programu „Partnerstwo dla książki 2018”, współfinansowanego ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, pochodzącego z Funduszu Promocji Kultury. Projekt realizowany przez naszą bibliotekę, kierowany do szerokiego grona odbiorców, nosi tytuł „Mały i duży w książce się durzy”. Więcej informacji o projekcie można znaleźć na stronie gbp.wyry.pl.
