Pamięci bohaterów walk wrześniowych 1939 roku

2 września o godzinie 16:00 przed Pomnikiem Pamięci Żołnierzy Września 1939 w Gostyni, mieszkańcy gminy i województwa śląskiego, zebrali się licznie aby wspólnie uczcić siedemdziesiątą pierwszą rocznice walk obronnych na Śląsku z września 1939 roku.

Uroczyste obchody rozpoczęły się od pieśni Gauden Mater Polonia. Następnie wystąpiła Orkiestra Wojska Polskiego, a chwilę później po złożeniu meldunku kompanii honorowej, nastąpiło uroczyste wyniesienie flagi państwowej na maszt ustawiony bezpośrednio przed Pomnikiem Pamięci Żołnierzy Września 1939. Następnie przyszedł czas na oficjalne wystąpienie Wójt Gminy Wyry, Barbary Prasoł, która przypomniała zebranym o zaciętych walkach prowadzonych w okolicy lasów gostyńskich, pomiędzy atakującymi siły polskie bandami hitlerowskimi, a broniącymi się tutaj jednostkami grupy operacyjnej „Śląsk”, które miały miejsce równo 71 lat temu. – (…) Chyle dziś głowę przed bohaterami tamtych zmagań, przed obrońcami ojczyzny, którzy walczyli 2 września 1939r. w obronie ziemi gostyńskiej i wyrskiej oraz na innych polach bitew II wojny światowej.

W dalszej części swojego wystąpienia Wójt Gminy Wyry powitała honorowych gości, wśród których byli między innymi: wicewojewoda śląski Adam Matusiewicz, wiceprzewodniczący Sejmiku województwa śląskiego Piotr Ziętek, szef Wojewódzkiego Sztabu Wojskowego w Katowicach płk. Zbigniew Piątek, dyrektor Instytutu Pamięci Narodowej Andrzej Drogoń, dyrektor Muzeum Śląskiego Leszek Jodliński oraz uczestnicy walk wrześniowych kapitan Jan Strzelecki i porucznik Franciszek Grzegorzek. Pani wójt powitała również włodarzy okolicznych miast i gmin, przybyłych kombatantów, księży z powiatowych parafii rzymskokatolickich i ewangelickich, jednostki straży pożarnej, policji, straży miejskiej, pogotowia, a także wszystkich zgromadzonych pod pomnikiem mieszkańców Gminy Wyry.

O godzinie 16:20 rozpoczęła się uroczysta msza święta, odprawiona na specjalnie przygotowanym ołtarzu polowym. Mszę sprawował proboszcz parafii pod wezwaniem św. ap. Piotra i Pawła z Gostyni, ksiądz Jan Podsiadło. Homilia którą wygłosił ksiądz Tadeusz Konik (z kościoła ewangelickiego) poruszała kwestię emocji towarzyszących walczącym oraz wzajemnych relacji obu zwaśnionych stron. Na zakończenie polowej mszy świętej, zaraz po błogosławieństwu, uczestnicy uroczystości wraz z chórem Zorza odśpiewali pieśń „za polską ojczyznę”.

Następnie przyszedł czas na okolicznościowe przemówienia gości honorowych. Na początku głos oddano uczestnikom walk wrześniowych. Pan kapitan Jan Strzelecki w swoim krótkim wystąpieniu, podzielił się wspomnieniami i przedstawił bilans walk, które rozpoczęły się na naszych ziemiach. Pan kapitan podziękował ponadto organizatorom dzisiejszych uroczystości – „Podziękowanie z całego serca w imieniu nas, żołnierzy września 1939 szanownej pani wójt Barbarze Prasoł i tym wszystkim państwa, którzy nam pomogli„. W następnej kolejności o swoich przeżyciach w pierwszych dniach września 1939 roku, weteran II wojny światowej, żołnierz II RP pan Franciszka Grzegorzek opowiadał tak:

(…)Niemcy byli już w okopach za rzeką Gostynką. My musieliśmy dotrzeć na wyznaczone miejsce. (…) kiedy zbliżaliśmy się do frontu rozgorzała się strzelanina. W naszą stronę lunęły salwy z karabinów maszynowych i dział moździerzy. (…) Po kilku minutach dałem rozkaz mojej drużynie „okopywać się, zajmować stanowiska bojowe”. (…) Po okopaniu, żołnierze ci czuli się bezpieczniej (…), ale z góry chciały dosięgnąć nas ogniem siły niemieckie  (…) Wsparciem dla naszych żołnierzy piechoty były działania 23 pułku altymetrii lekkiej (…) umożliwiła nam przystąpienie do kontrataku. Po zawziętej obronie niemieckiej za rzeką Gostynką, nasi żołnierze pod wieczór w dniu 2 września (…) ruszyli do ataku. (…) Nasze natarcie było bardzo skuteczne, dlatego ruszyliśmy za ciosem (…) Brnąc do przodu, objęliśmy zajęte przez Niemców miejscowości Żwaków, Kobiór, Wyry i Gostyń.

(…) Szanowni zebrani, bitwy z wojskami niemieckimi na tutejszym terenie wygraliśmy, nie było nam jednak dane wygrać wojny w 39 roku. Armia niemiecka była na tyle silna, liczniejsza i lepiej uzbrojona ze nie byliśmy w stanie się oprzeć i odnieść ostateczne zwycięstwa…

Po wystąpieniach uczestników walk w imieniu wojewody śląskiego Zygmunta Łukaszczyka, mowę wygłosił wicewojewoda Adam Matusiewicz. W swoim wystąpieniu zwrócił się w szczególności do obecnych kombatantów II wojny światowej, którym podziękował za zasługi dla kraju. Poruszył także kwestię ostatnich powodzi i roli strażaków w walce z wodą, których nazwał „bohaterami naszych czasów”. Na zakończenie wojewoda podziękował Wójt Gminy Wyry za dotychczasowe zaangażowanie i pielęgnowanie pamięci o wydarzeniach wrześniowych.

Następnie głos w imieniu Marszałka Województwa Śląskiego pana Bogusława Piotra Śmigielskiego, zabrał wicemarszałek Zbigniew Zaborowski. W swoim wystąpieniu kierował wiele ciepłych słów do kombatantów, dziękując tym samym za wysiłek włożony w obronie ojczyzny.

Kilka minut później przystąpiono do wręczenia Odznaczenia Za Zasługi dla Związku Kombatantów RP i Byłych Więźniów Politycznych, które otrzymała między innymi Anna Budacz z Urzędu Gminy Wyry (dział promocji). Uroczystego odznaczenia zasłużonych, dokonano bardzo płynnie i bezproblemowo. Kilka minut później, liczne delegacje złożyły kwiaty pod Pomnikiem Pamięci Żołnierzy Września 1939r. W pierwszej kolejności wieniec złożył wice-wojewoda. Gminę Wyry przy składaniu kwiatów reprezentowała pani Wójt, Barbara Prasoł oraz Przewodniczący Rady Gminy Wyry, pan Andrzej Wyroba.

O godzinie 18:00 wystrzelono salwę honorową w hołdzie poległym. Odśpiewano również ROTĘ i tym samym zakończono oficjalne obchody uroczystości.

Patryk Fila
Patryk Fila

patrykfila[at]gostynslaska.pl