Uczniowie, mieszkańcy i kombatanci oddali hołd poległym bohaterom

W poniedziałek 2 września przed Pomnikiem Pamięci Żołnierzy Września 1939 roku odbyły się uroczystości związane z upamiętnieniem 85. rocznicy wybuchu II wojny światowej oraz wojny obronnej na Śląsku z udziałem kombatantów, środowisk patriotycznych, żołnierzy, władz centralnych i samorządowych, uczniów oraz mieszkańców.

Tego dnia na placu apelowym przy ul. Tęczowej w Gostyni upamiętniono bohaterskich żołnierzy 73 Pułku Piechoty wchodzącego w skład 23 Górnośląskiej Dywizji Piechoty Armii „Kraków” pod dowództwem ppłk Władysława Kiełbasy, którzy zginęli walcząc w pierwszych dniach września 1939 roku w rejonie Wyr i Gostyni, oraz walkę pociągu pancernego „Groźny” pod dowództwem kpt. Jana Rybczyńskiego.

Zło rodzi się w sercu człowieka

Uroczystość w 85. rocznicę wybuchu II wojny światowej oraz wojny obronnej na Śląsku rozpoczęto od Mszy św. koncelebrowanej, której przewodniczył pochodzący z Mikołowa i dobrze znający historię Gostyni i Wyr bp Grzegorz Olszowski.

W czasie homilii biskup przypomniał zebranym o wydarzeniach z września 1939 roku, które rozegrały się na gostyńskich polach – napadzie band hitlerowskich na granicę Śląska i Rzeczypospolitej Polskiej, któremu przeciwstawili się z poświęceniem życia żołnierze 73. Pułku Piechoty pod dowództwem płk Kiełbasy – a potem, mówiąc, że świat znów jest w stanie wojny, nawiązał do ostatnich trudnych wydarzeń na świecie.

Biskup wykazał, że wojna zawsze jest porażką, bo wiąże się z niesprawiedliwością, brakiem szacunku do życia człowieka, jego godności i wolności, a także przeciwstawia się przykazaniom Bożym. Poprosił, by wierni modlili się, aby Bóg dał łaskę przezwyciężenia szaleństwa wojny, bo – jak podkreślił z mocą – wojna jest przestępstwem przeciw Bogu i człowiekowi, a także wynikiem ludzkiego egoizmu i ekspansji partykularnych interesów.

Rozważając słowa Ewangelii (Łk 4, 24-30) ksiądz biskup uświadomił zebranym, że zło rodzi się w sercu człowieka, przez co każda wojna dzieje się nie tylko na polu bitwy, ale także ma miejsce w ludzkich sercach. Zaapelował do wszystkich, by idąc za wskazaniami Bożego Słowa, każdego dnia budować cywilizację dobra, bo jak podkreślił – „Nie będzie pokoju na świecie, jeśli nie będzie pokoju w sercach ludzkich”.

Kilka słów do zebranych tradycyjnie skierował również ks. Kornel Undas, proboszcz Parafii Ewangelicko-Augsburskiej w Mikołowie, obecny w Gostyni każdego roku.

Duchowny mówił o wartościach jakie niesie pokój i przypomniał, że wojna w Ukrainie trwa już od ponad 900 dni. Przyznał, że jako jednostki nie mamy dużego wpływu na wydarzania, które dzieją się daleko od nas, ale mamy wpływ na samych siebie i nasze najbliższe otoczenie. Ksiądz Undas wezwał do tego, by dbać o pokój w środowiskach, w których żyjemy i zachęcił do nieustannej modlitwy w intencji pokoju na świecie.

W tym roku oprawę muzyczną uroczystej Mszy św. polowej zapewniły połączone siły trzech miejscowych chórów mieszanych: „Zorza” z Wyr, „Moniuszko” z Łazisk Średnich i „Echo” z Łazisk Górnych pod przewodnictwem dyrygent Lilianny Czajkowskiej, oraz Orkiestra Kopalni KWK Bolesław Śmiały w Łaziskach Średnich pod przewodnictwem dyrygenta Aleksandra Fojcika.

Pamięci poległych w wojnie obronnej

Bezpośrednio po zakończeniu Mszy św. głos z mównicy zabrała Wójt Gminy Wyry Joanna Pasierbek-Konieczny, przypominając wszystkim zgromadzonym o wydarzeniach, jakie miały miejsce w Gostyni w pierwszych dniach września 1939 roku.

Pragnąc podkreślić wagę tamtych dni, zapoznała obecnych z symboliką Pomnika Pamięci Żołnierzy Września 1939 roku oraz treścią zawartych na monumencie tablic. Przytoczyła też nazwiska niektórych poległych – żołnierzy i mieszkańców Gostyni, oraz opowiedziała, dlaczego doroczne spotkania organizowane w tym miejscu są tak ważne.

Wójt zapewniła zebranych na placu apelowym mieszkańców i gości, że poświęcenie uczestników wydarzeń z września 1939 roku nie poszło na marne, ponieważ ich ofiara „stała się fundamentem, na którym budujemy naszą wspólną przyszłość”.

Następnie wójt przypomniała, że obowiązkiem mieszkańców tej ziemi jest pielęgnowanie pamięci o tamtych dniach i przekazywanie jej kolejnym pokoleniom, a także zaapelowała by wyciągać wnioski z historii i budować wspólnie przyszłość bez wojen.

– Historia jest naszym nauczycielem. Przypomina o tym, jak kruche są wolność i pokój, a także jak wielką cenę trzeba za nie zapłacić. Dlatego dziś w tym szczególnym miejscu apeluję do nas wszystkich o pamięć i refleksję. Niech wspomnienia tych tragicznych dni będą dla nas przestrogą, a jednocześnie źródłem siły do budowania takiej przyszłości, w której wojny w Polsce już nigdy nie będzie – powiedziała wójt.

Następnie głos zabrał pochodzący z Gostyni wicewojewoda śląski Michał Kopański.

Oddając cześć bohaterom września zapewnił, że bezpieczeństwo Polski i jej obywateli nadal jest dla wszystkich polskich stronnictw najwyższym priorytetem, a w ramach budżetu Polski na 2025 rok – także w związku z zaogniającą się sytuacją u naszych granic i w innych miejscach na świecie – na finansowanie własnych sił zbrojnych przewidziana zostanie rekordowa kwota, co umocni pozycję państwa jako członka NATO, który przeznacza największą część swojego PKB na obronę.

Na koniec wicewojewoda podzielił się swoimi wspomnieniami na temat miejsca, w którym rokrocznie od 79 lat odbywają się uroczystości upamiętniające bohaterów września. Zapewnił, że w ramach sprawowanej funkcji wspólnie z samorządowcami nadal będzie działał na rzecz bezpieczeństwa państwa.

Odznaczenia i okolicznościowe wystąpienia

Jak co roku uroczystość na placu apelowym w Gostyni była okazją do odznaczenia osób zaangażowanych w pielęgnowanie pamięci o uczestnikach II wojny światowej.

1. Decyzją szefa Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych dla uhonorowania osób szczególnie zasłużonych w kultywowaniu pamięci o walce o niepodległość ojczyzny medalem Pro Patria – który jest polskim cywilnym odznaczeniem resortowym – wyróżnieni zostali:

• Tomasz Męcik-Kronenberg,
• płk Paweł Piątkowski,
• ppłk Krzysztof Szmyt.

Odznaczenie wręczył wicewojewoda śląski Michał Kopański w asyście prezesa Zarządu Wojewódzkiego Związku Kombatantów w Katowicach Włodzimierza Czechowskiego.

2. Uchwałą nr 2/08/2024 Śląskiego Wojewódzkiego Zarządu Związku Kombatantów Rzeczypospolitej Polskiej i Byłych Więźniów Politycznych w Katowicach Śląski Kombatancki Krzyż Pamięci otrzymali:

• Ryszard Świeboda,
• płk Wacław Wójcik,
• Barbara Prasoł,
• ppłk Piotr Janosz,
• Anna Hanusiak,
• Bożena Nowak.

Odznaczenie wręczył prezes Śląskiego Wojewódzkiego Zarządu Związku Kombatantów w Katowicach Włodzimierz Czechowski w asyście wiceprezesa Śląskiego Wojewódzkiego Zarządu Związku Kombatantów Stanisława Piaseckiego.

3. Na wniosek Śląskiego Wojewódzkiego Zarządu Związku Kombatantów Rzeczypospolitej Polski i Byłych Więźniów Politycznych w Katowicach odznaczenie za zasługi dla Związku Kombatantów otrzymali mieszkańcy gminy Wyry:

• Ewa Surma z Domu Kultury w Gostyni,
• Adrian Ciućko z Ochotniczej Straży Pożarnej w Gostyni.

Odznaczenie w imieniu prezesa Zarządu Głównego Związku Kombatantów wręczyła sekretarz generalna Zarządu Głównego Związku Kombatantów Elżbieta Sadzyńska w asyście prezesa Zarządu Wojewódzkiego Związku Kombatantów w Katowicach Włodzimierza Czechowskiego.

4. Na wniosek Śląskiego Wojewódzkiego Zarządu Związku Kombatantów Rzeczypospolitej Polski i Byłych Więźniów Politycznych w Katowicach odznaczeniem za wybitne zasługi dla kombatantów decyzją prezesa Zarządu Głównego Związku Kombatantów Czesława Lewandowskiego uhonorowana została wójt Joanna Pasierbek-Konieczny.

Odznaczenie w imieniu prezesa Zarządu Głównego Związku Kombatantów wręczyła sekretarz generalna Zarządu Głównego Związku Kombatantów Elżbieta Sadzyńska w asyście prezesa Zarządu Wojewódzkiego Związku Kombatantów w Katowicach Włodzimierza Czechowskiego.

5. Na wniosek komendanta Śląskiej Brygady Polskich Drużyn Strzeleckich decyzją komendanta naczelnego Polskich Drużyn Strzeleckich generała Jana Grudniewskiego Złotym Krzyżem Oficerskim Stulecia Polskich Drużyn Strzeleckich uhonorowany został pułkownik Drużyn Strzeleckich Jerzy Szczepanik. 

Odznaczenie w imieniu komendanta głównego Polskich Drużyn Strzeleckich wręczył dowódca batalionu śląskiego Polskich Drużyn Strzeleckich Włodzimierz Czechowski w asyście podpułkownika Polskich Drużyn Strzeleckich Zenona Tokarskiego.

6. Na wniosek komendanta Śląskiej Brygady Polskich Drużyn Strzeleckich decyzją komendanta naczelnego Polskich Drużyn Strzeleckich Srebrnym Krzyżem Legionów Polskich Drużyn Strzeleckich uhonorowani zostali:

• mjr Maria Baranowska,
• Marek Modzelewski,
• Franciszek Baron,
• kapitan Drużyn Strzeleckich Andrzej Zapolny,
• Janusz Nowak.

Odznaczenie w imieniu komendanta głównego Polskich Drużyn Strzeleckich wręczył dowódca batalionu śląskiego Polskich Drużyn Strzeleckich Włodzimierz Czechowski w asyście podpułkownika Polskich Drużyn Strzeleckich, Zenona Tokarskiego.

7. Decyzją kapituły Stowarzyszenia Misja Pojednanie Środowisk Patriotycznych w Kraju i Za Granicą w ramach organizowanych uroczystości w dowód wdzięczności za szczególne zaangażowanie w działalność dla dobra publicznego, popularyzowanie wiedzy historycznej, utrwalanie pamięci o ludziach i czynach w walce o niepodległość Polski oraz pracy dla narodu na mocy uprawnień ustawowo-statutowych wyróżnieni zostali:

• honorowym medalem stowarzyszeniowym
  wójt Joanna Pasierbek-Konieczny,
• srebrną odznaką za zasługi dla województwa śląskiego
  płk. prof. dr hab. Zbigniew Grzywna,
• złotym medalem renesansu
  ppłk Piotr Janosz.

Odznaczenia dokonał prezes Stowarzyszenia Misja Pojednanie Środowisk Patriotycznych w Kraju i Za Granicą Marek Kułakowski w asyście Jacka Kocota.

8. Decyzją kapituły Stowarzyszenia Misja Pojednanie Środowisk Patriotycznych w Kraju i Za Granicą w ramach organizowanych uroczystości w dowód wdzięczności za szczególne zaangażowanie w działalność dla dobra publicznego, popularyzowanie wiedzy historycznej, utrwalanie pamięci o ludziach i ich czynach w walce o niepodległość Polski oraz pracy dla narodu na mocy uprawnień ustawowo-statutowych wyróżnieni zostali honorowym medalem stowarzyszeniowym:

• płk Paweł Piątkowski,
• ppłk Michał Napierała,
• kpt. Michał Szymik.

Odznaczenia dokonał prezes Marek Kułakowski w asyście ppłk Piotra Janosza.

9. Decyzją kapituły Stowarzyszenia Misja Pojednanie Środowisk Patriotycznych w Kraju i Za Granicą w ramach organizowanych uroczystości w dowód wdzięczności za szczególne zaangażowanie w działalność dla dobra publicznego, popularyzowanie wiedzy historycznej, utrwalenie pamięci o ludziach i czynach w walce o niepodległość Polski oraz pracy dla narodu na mocy uprawnień ustawowo-statutowych wyróżnieni zostali honorowym medalem stowarzyszeniowym:

• Stanisława Warnbrandt,
• Michał Wojciechowski.

Odznaczenia dokonał prezes Marek Kułakowski w asyście ppłk Piotra Janosza.

Następnie głos zabrał Włodzimierz Czechowski, Prezes Śląskiego Zarządu Wojewódzkiego Związku Kombatantów Rzeczypospolitej Polskiej i Byłych Więźniów Politycznych, który – po tym jak pogratulował wyróżnionym wysokich odznaczeń – przypomniał wszystkim zebranym m.in. o najważniejszych wątkach historycznych związanych z II wojną światową, roli wydarzeń, które miały miejsce w Gostyni, a także o współczesnym znaczeniu Polski na arenie międzynarodowej – Polski, która nie jest już osamotniona.

W dalszej części uroczystości odczytano Apel Pamięci. Na koniec żołnierze oddali salwę honorową. Potem delegacje złożyły pamiątkowe wieńce i wiązanki kwiatów.

Organizatorzy i uczestnicy uroczystości

Dowódcą uroczystości był mjr Dawid Nowak z Wojskowego Centrum Rekrutacji w Tychach. Kompanię honorową Wojska Polskiego, poczet sztandarowy i flagowy wystawił 6 Batalion Powietrznodesantowy z Gliwic. Nad bezpieczeństwem uczestników czuwali strażacy z Ochotniczej Staży Pożarnej w Gostyni. Uroczystość poprowadził Radosław Pyrtek, nauczyciel historii w gostyńskiej szkole podstawowej.

Wydarzenie swoją obecnością uświetnili m.in.: wicewojewoda śląski Michał Kopański, poseł na Sejm RP Łukasz Osmalak, ppłk Piotr Janosz – szef Wojskowego Centrum Rekrutacji w Tychach, płk Zbigniew Piątek, Elżbieta Sadzyńska – sekretarz generalny Zarządu Głównego Związku Kombatantów Rzeczypospolitej Polskiej i Byłych Więźniów Politycznych, Włodzimierz Czechowski – Prezes Śląskiego Zarządu Wojewódzkiego Związku Kombatantów Rzeczypospolitej Polskiej i Byłych Więźniów Politycznych.

Obecni byli duchowni: bp Grzegorz Olszowski, ks. Henryk Skorupa – proboszcz parafii Najświętszego Serca Pana Jezusa w Wyrach i dziekan dekanatu Łaziska, ks. Zdzisław Pławecki – proboszcz parafii pw. św. Apostołów Piotra i Pawła w Gostyni, ks. Henryk Nowara – proboszcz parafii Podwyższenia Krzyża Świętego w Gostyni oraz ks. Kornel Undas z parafii ewangelicko-augsburskiej w Mikołowie.

W uroczystościach przy gostyńskim pomniku jak co roku udział wzięła młodzież szkolna: uczniowie Szkoły Podstawowej im. Bohaterów Września 1939 w Gostyni, Szkoły Podstawowej w Wyrach, Zespołu Szkół im. Orląt Lwowskich w Tychach, Zespołu Szkół Energetycznych i Usługowych w Łaziskach Górnych oraz Niepublicznego Technikum Kolejowego im. kpt. Jana Rybczyńskiego i Załogi Pociągu „Groźny” w Tychach wraz z paniami dyrektorkami i nauczycielkami.

Wrześniowe obchody rocznicowe zorganizowali: Urząd Gminy Wyry, Wojskowe Centrum Rekrutacji w Tychach oraz Śląski Zarząd Wojewódzki Związku Kombatantów RP i Byłych Więźniów Politycznych.

Wydarzenie odbyło się przy wsparciu Zakładu Gospodarki Komunalnej w Wyrach, Domu Kultury w Gostyni i Ochotniczej Straży Pożarnej w Gostyni.