Z początkiem 2019 roku nadzór nad komunikacją miejską w centralnej części województwa śląskiego objął Zarząd Transportu Metropolitarnego, powołany przez władze Górnośląsko-Zagłebiowskiej Metropolii. Nowy podmiot przejął kompetencje leżące dotąd w gestii KZK GOP, MZKP Tarnowskie Góry i MZK Tychy, które z końcem 2018 roku uległy likwidacji.
W związku z reorganizacją – z punktu widzenia pasażera – póki co zmieniła się tylko nazwa i logo organizatora oraz strona internetowa z rozkładami. Obowiązuje dotychczasowa taryfa, ważność zachowują wszystkie bilety, a linie obsługują ci sami przewoźnicy. Bardziej diametralne zmiany, np. w zakresie nowych połączeń, mają nadejść w kolejnych miesiącach 2019 roku.
ZTM formalnie zawiązał się już rok temu, z dniem 1 stycznia 2018 roku, celem rozpoczęcia procedury połączenia trzech niezależnych organizatorów i objęcia od nich pełnej pieczy nad transportem miejskim w 41 gminach metropolii i gminach ościennych.
Uchwałę powołującą nową jednostkę organizacyjną podjęto podczas Zgromadzenia GZM w dniu 22 listopada 2017 roku. W ramach przygotowań w kolejnych miesiącach na potrzeby nowego podmiotu m.in. przeprowadzono rekrutację pracowników, przyjęto regulamin organizacyjny i statut.
Z końcem 2018 roku Zgromadzenie GZM uchwaliło dokumenty podstawowe obowiązujące pasażerów, w tym zasady porządkowe komunikacji organizowanej przez ZTM1 i wysokość opłat karnych za przejazd bez ważnego biletu2.
Budżet ZTM składa się głowie z dotacji kierowanych z gmin zlecających temu podmiotowi obsługę połączeń oraz wpływów ze sprzedaży biletów.
Strona internetowa i rozkłady
W pierwszych dniach funkcjonowania ZTM dla pasażera najważniejsza będzie sfera informacyjna nowego organizatora, o którą postanowiono zadbać w ostatnim czasie.
Trzon stanowi tu nowa strona internetowa pod adresem MetropoliaZTM.pl, zawierająca sekcję aktualności, pełną dokumentację podmiotu oraz, co najważniejsze, kompletny rozkład jazdy wszystkich linii.
Sposób prezentacji rozkładów różni się od tego stosowanego dotąd w Tychach. Serwis przy pierwszym podejściu wymaga więc chwili na rozpoznanie dostępnych opcji. Nowy internetowy rozkład jazdy składa się z zaawansowanej wyszukiwarki połączeń, dokładnej rozpiski wszystkich linii autobusowych, trolejbusowych i tramwajowych, listy przystanków, mapy przystanków z podziałem na gminy, a także sekcji z komunikatami dotyczącymi zmian w rozkładach czy tymczasowo występujących utrudnień.
Dla ułatwienia, do strony nowego organizatora i serwisu z rozkładem będą odwoływać się domeny stosowane przez wcześniejszych organizatorów (w tym z adresu mzk.pl).
Bilety papierowe i elektroniczne
Sposób sprzedaży biletów po 1 stycznia nie zmienił się, tak jak zmianie nie uległa ważność biletów zakupionych przed objęciem komunikacji przez ZTM.
Dla pasażerów z Tychów i okolic nie zmienia się też nic w sposobie obsługi Śląskiej Karty Usług Publicznych, Portalu ŚKUP i zakupu biletów elektronicznych w ramach tego portalu. Jedynie dla mieszkańców Katowic czy Gliwic znika opcja zakupu biletu długookresowego ważnego od momentu aktywacji w kasowniku.
Dostępna pozostaje możliwość zakupu biletów jednorazowych w aplikacjach mobilnych SkyCash i moBilet, z tą tylko różnicą, że zakładka z biletami opisana jest teraz jako „ZTM w Katowicach”.
Nowy wzór biletów papierowych
Z początkiem stycznia do punktów dystrybucji biletów papierowych – to głownie kioski i saloniki prasowe – trafią pierwsze bilety wydrukowane według nowego wzoru, którego charakterystycznym elementem jest fuksjowe logo Metropolii.
Kolorem przewodnim biletów ulgowych jest teraz limonkowy, a biletów normalnych żółty. Z kolei bilet bagażowy wyróżnia kolor łososiowy.
Wszystkie bilety z nowym wzorem mają taką samą wartość jak bilety sprzedawane do tej pory, zgodnie z taryfą. Warto w tym miejscu podkreślić, że bilety ze starym wzorem zachowują swoją ważność i będą jeszcze dostępne w punktach sprzedaży do wyczerpania zapasów.
Oddział ZTM w Tychach
Obsługa pasażerów w ramach Punktów Obsługi Klienta pozostaje bez zmian. POK w Tychach, przy ul. Piłsudskiego 12, w którym można np. odebrać kartę ŚKUP lub wnieść odwołanie od niesłusznie wystawionego mandatu, funkcjonuje jak dotychczas. W mieście wciąż będzie też istniał pion administracyjny związany z komunikacją miejską, ale teraz jako integralna część ZTM pod nazwą „Obszar Południowy – Tychy”.
Plany na przyszłość
Objęcie założonych zadań przez ZTM to kolejny krok na drodze ku strategicznemu celowi Metropolii, jakim jest uczynienie komunikacji miejskiej opcją atrakcyjną i przystępną dla pasażera – bardziej niż kiedykolwiek wcześniej. Następnym ważnym etapem na tej drodze będzie w niedalekiej przyszłości zmiana w rozkładach jazdy. W pierwszej połowie 2019 roku przewiduje się rewizję wszystkich dotychczasowych połączeń i rozbudowę siatki z uwzględnieniem przesiadek między różnymi środkami komunikacji zbiorowej czy dojazdów do centrów przesiadkowych.
W nieco dalszej perspektywie planuje się wyprowadzenie nowego wzoru malowania pojazdów komunikacji miejskiej kursujących na terenie Metropolii. Na liniach lotniskowych jeżdżą obecnie pojazdy w barwach fuksjowo-żółtych, dlatego obecnie rozważana jest m.in. propozycja barwy żółtej z akcentem w postaci fuksjowego paska. Ponadto władzom Metropolii zależy na jednolitych i czytelnych tablicach z nazwami przystanków na wiatach. Przy obu projektach ma pomóc księga znaków, która została opracowana na zlecenie Metropolii (to z niej zaczerpnięto pomysł na logo ZTM).
Także w tym roku można spodziewać się wyposażenia pojazdów PKM Tychy w kasowniki ŚKUP. Co prawda już w budżecie na 2018 rok Metropolia zarezerwowała środki na ten cel, to jednak do zapowiadanego doposażenia autobusów póki co nie doszło. Na adres gostyńśląska.pl nie wpłynęła dotąd odpowiedź na temat nowego terminu dla tego zdania, jak i możliwości montażu stacjonarnych automatów biletowych w nowych miejscach. Zapytanie zostało skierowane w połowie listopada.
Wśród bardziej odległych, ale wciąż realnych projektów związanych z nowym podejściem do komunikacji, warto wyróżnić możliwość wprowadzenia na obszarze Metropolii automatów biletowych, w których za bilet jednorazowy pasażer byłby w stanie zapłacić plastikowymi butelkami. Metropolia prowadzi w tym temacie zaawansowane rozmowy z jedną z polskich firm zajmujących się produkcją automatów biletowych. Z przekazywanych dotąd przez pracowników Urzędu Metropolitalnego informacji wynika, że Zarządowi ma na tym projekcie bardzo zależeć. Gdyby udało się wprowadzić takie biletomaty, to byłoby to pierwsze wdrożenie w Europie.
