Debata nt. polityki przestrzennej. W jakim kierunku zmierzać?

Rozpoczęły się konsultacje społeczne związane z pracami nad nowym Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego (SUiKZP). W dniu 23 listopada, w ramach pierwszego etapu konsultacji, w Domu Kultury w Gostyni odbyło się spotkanie mieszkańców z przedstawicielami zespołu przygotowującego studium, które okazało się wstępem do nieco bardziej konkretnych spotkań warsztatowych, planowanych na początek przyszłego roku. Szersza formuła konsultacji ma doprowadzić do stworzenia dokumentu możliwie najpełniejszego. Wszystkie prace nad studium realnie zakończą się za dwa lata.

Czym jest studium?
Studium jako dokument podstawowy, określa politykę przestrzenną oraz lokalne zasady zagospodarowania dla obszaru jednej gminy. Ustawodawca zobowiązuje wójta do stosowania zawartych w tym dokumencie zapisów przy tworzeniu miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Studium ma charakter ogólny, kreśli kierunki, a miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, zawężony do jednej miejscowości, szczegółowo odnosi się do konkretnych gruntów. Zarówno studium, jak i plan zagospodarowania przestrzennego, sporządzany jest na podstawie tej samej ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.

Studium to jeden z tych dokumentów, które wpływają na kształt przestrzeni, a przez to na jakość życia mieszkańców danego obszaru. Odpowiednio skrojony jest w stanie zapewnić, że w sąsiedztwie domów jednorodzinnych nie powstaną wysokościowce, a konkretna działka nie będzie mogła zostać zabudowana w całości, tak wzdłuż jak wszerz. Dokument określa kierunki następowania zmian, przewiduje tendy i wychodzi im naprzeciw. Chroni miejsca ważne z punktu widzenia bezpieczeństwa mieszkańców, jak i trwałości zasobów środowiska naturalnego.

Procedura związana z tworzeniem nowego studium dla gminy Wyry:

    1. Podjęcie uchwały przez Radę o przystąpieniu do sporządzenia nowej edycji SUiKZ
    2. Ogłoszenie w prasie, miejscach zwyczajowo przyjętych, na stronach internetowych Urzędu Gminy Wyry, zbieranie wniosków oraz konsultacje społeczne (spotkanie otwarte, warsztaty, ankieta)
    3. Analiza wniosków
    4. Opracowanie projektu studium
    5. Weryfikacja pod względem zapisów o ochronie środowiska naturalnego
    6. Opiniowanie i uzgadnianie projektu
    7. Wyłożenie do publicznego wglądu i dyskusja publiczna
    8. Składanie uwag do projektu
    9. Rozstrzygnięcie uwag przez Wójta
    10. Skierowanie uchwały do Rady wraz z listą nieuwzględnionych uwag
    11. Uchwalenie studium


Celem wszczętej już procedury (obecnie – etap drugi) jest dostosowanie zapisów studium do aktualnych uwarunkowań planistycznych, przestrzennych i prawnych, ułatwienie realizacji strategii rozwoju gminy, a także uwzględnienie potrzeb społecznych, poprzez realizację złożonych wniosków, o ile są zasadne.

Wniosków jest wiele
Na dzień 20 listopada 2017 roku mieszkańcy gminy zgłosili 203 wnioski. Zdecydowana ich większość dotyczy zmiany przeznaczenia gruntów rolnych na cele budowlane. W pozostałych mieszkańcy wnoszą o wprowadzenie możliwości zabudowy na obszarach chronionych, w tym w dolinie rzeki Gostynki.

Jak wskazywano podczas spotkania, nie wszystkie wnioski będą mogły zostać wzięte po uwagę. Obecnie bardzo istotna jest zasada o doprowadzeniu do zwartości struktur przestrzennych miejscowości, co oznacza, że zamiast na nowe tereny pod zabudowę, planiści będą kłaść nacisk na wypełnianie istniejących przestrzeni, celując w tereny już uzbrojone w media. Ustawodawca zobowiązał planistów do tworzenia bilansu terenów do zabudowy pod względem demograficznym i możliwości finansowych gminy. Nowych terenów rozwojowych można szukać, jeśli zapotrzebowanie wyliczone dla obecnych terenów pod zabudowę będzie niższe, niż to ujawnione w nowych wnioskach (a wolnych terenów i teraz jest wiele). W myśl obowiązujących zasad, wnioski o umiejscowienie nowej zabudowy w dolinie rzeki Gostynki nie będą miały uzasadnienia.

O tym, co istotne dla mieszkańców
W ramach otwartej dyskusji mieszkańcy mieli możliwość zabrania głosu w sprawach ogólnych względem studium, jak i konkretnych gruntów, często już wcześniej zgłoszonych pod adresem Urzędu Gminy Wyry. Wszystkie informacje i wnioski od mieszkańców gminy, zarówno już wniesione, jak i te, które dopiero wpłyną, zostaną podzielone: ogólne trafią do studium, a techniczne do planu zagospodarowania.

Najbardziej istota była kwestia zachowania istniejącego stanu doliny rzeki Gostynki, to jest obszarów buforowych i ich wartości dla środowiska naturalnego. Równie ważna dla mieszkańców okazała się kwestia zachowania charakteru miejscowości, poprzez pozostawienie zapisów o zabudowie jednorodzinnej, a także już stosowanych ograniczeń, w tym tych dotyczących wysokości budynków. O tej kwestii rozmawiano również w odniesieniu do zamiarów kopalni1, które przez pryzmat obecnej specyfikacji, niczego na tym etapie nie mogą zmienić, bo nie ma koncesji na wydobycie gostyńskich złóż. W toku dyskusji potwierdzono rolę centrum Gostyni, jako miejsca szczególnie ważnego dla przestrzeni miejscowości.

Omawiając okolice głównego skrzyżowania, pojawiły się głosy mówiące o potrzebie lokowania dodatkowych miejsc parkingowych w obrębie centrum, na przykład poprzez reorganizację i modernizację już istniejących. Temat podchwyciła Przewodnicząca Rady Gminy Wyry usilnie promując budowę zupełnie nowych parkingów na terenach zielonych – koncepcję przejęcia na ten cel części ogrodu Gminnego Przedszkola oraz działek obok cieku „S”, mimo że w większej swej części znajdują się w rękach prywatnych.

W kwestii rozwoju infrastruktury na terenie Gostyni, mieszkańcy sygnalizowali potrzebę ustalenia parametrów dla nowych ciągów komunikacyjnych, stanowiących na przykład o minimalnej szerokości jezdni. Równie ważna okazała się sprawa stworzenia sieci ścieżek rowerowych przy głównych drogach, także w związku z istotną rolą rowerów w życiu codziennym mieszkańców Gostyni. W przyszłościowym planie miejscowości powinna znaleźć się też rezerwa dla takich przedsięwzięć, jak rozbudowa istniejących obiektów sportowych.

Nad nowymi miejscami dla sportu i rekreacji dyskutowano też w kontekście całej metropolii. Wójt Gminy Wyry, wprowadzając Gostyń i Wyry w struktury związku metropolitalnego, w rozmowach kuluarowych stawiała mocny nacisk na potencjał obu miejscowości w zakresie rekreacji, przez wzgląd na zalesienie i niską, a także niezbyt zwartą zabudowę gminy. Obecni na spotkaniu mieszkańcy nie wnieśli żadnych nowych lokalizacji na ten cel, zwracając uwagę na już istniejące możliwości. Budowa zupełnie nowych przestrzeni do rekreacji, a przy tym zaplecza usługowego, pozostaje raczej w gestii sąsiednich Wyr.

Na marginesie poruszono temat projektów z poprzedniej dekady – „DW928 bis” oraz linii kolei żelaznej, których ślad można znaleźć na niektórych starszych mapach. Oba projekty są już nieaktualne. O ile temat linii kolejowej nie był rozwijany, tak w przypadku alternatywnego przebiegu DW928 wyjaśniono, że plan pojawił się przed laty przy okazji zamiaru budowy autostrady A4 bis. Droga miała przebiegać, w jednym z co najmniej dwóch wariantów, na granicy Mikołowa i Wyr. Od autostrady ciągnąć miała nowa nitka DW928 (przecinając drastycznie Gostyń, ze skrzyżowaniem z ul. Rybnicką w rejonie ul. Rybczyńskiego), wobec czego stary szlak (ul. Pszczyńska) miał ulec uspokojeniu. Nowe kierunki rozwoju regionu (i transportu) ostatecznie wymiotły ten projekt z dalekosiężnych planów województwa.

Warsztaty konsultacyjne
W styczniu przyszłego roku Urząd Gminy Wyry zaprosi mieszkańców na warsztaty związane z pracami nad nowym studium, w ramach których zaistnieje możliwość podjęcia bardziej pogłębionej dyskusji na konkretnych przykładach. W warsztatach będą uczestniczyli eksperci z kilku dziedzin, związani m.in. z ochroną środowiska i ochroną zabytków, którzy wspólnie z mieszkańcami pochylą się nad mapami. W ramach takiego spotkania będzie można zabrać głos w odniesieniu do różnych miejsc znajdujących się na terenie Gostyni, niekoniecznie tych, pozostających w mocy danego uczestnika spotkania. Warsztaty mają być też polem do dyskusji między samymi mieszkańcami na temat wspólnej przestrzeni.

Cykl tak szeroko zakrojonych spotkań konsultacyjnych zwieńczą badania ankietowe.

Patryk Fila
Patryk Fila

patrykfila[at]gostynslaska.pl