Znajdujący się na cmentarzu parafialnym w Gostyni zbiorowy grób wojenny nieznanych żołnierzy Wojska Polskiego poległych we wrześniu 1939 roku został odnowiony. Prace przeprowadzono na krótko przed tegoroczną uroczystością Wszystkich Świętych na zlecenie gminy Wyry oraz wojewody śląskiego, który przekazał środki na remont.
Mogiła polskich żołnierzy po renowacji nadal składa się z trzech segmentów, które jednak w całości zostały pokryte granitowymi płytami. Tak jak przed renowacją, w części środkowej grobowca zamontowano krzyż i tablicę, na której umieszczono nowy napis: „Tu spoczywają żołnierze Wojska Polskiego polegli w obronie Ojczyzny w walce z niemieckim agresorem we wrześniu 1939 r. Cześć ich pamięci”. W odróżnieniu od wcześniejszej wersji grobowca pod krzyżem umieszczono symboliczny znak żołnierza polskiego, a obok krzyża po prawej stronie na osobnym kamieniu wygrawerowano fragment Pieśni XII Jana Kochanowskiego: „A jeśli komu droga otwarta do nieba, / Tym, co służą Ojczyźnie”. Obejście grobowca utwardzono z wykorzystaniem kostki brukowej w kolorze grafitowym.
Nowy grobowiec wykonał zakład kamieniarski „Botor” z Łazisk Średnich na mocy umowy podpisanej na początku września 2023 roku na kwotę 55 tys. zł. Środki pochodziły z dotacji udzielonej gminie przez wojewodę śląskiego, a dokładniej z rezerwy ogólnej, która przeznaczona jest „na dodatkowe remonty grobów i cmentarzy wojennych”.
Grób nieznanego żołnierza polskiego przed renowacją składał się z trzech segmentów, z których tylko środkowy był obłożony kostką brukową. W środkowej części grobowca znajdował się granitowy krzyż oraz granitowa tablica pamiątkowa z napisem: „Polegli za Ojczyznę, żyją wśród nas. Wrzesień 1939”. Pod tablicą ustawiony był metalowy krzyż „1939” oraz podstawka pod znicze ze stali nierdzewnej. W bocznych segmentach rosły ozdobne drzewa i krzewy. Podstawa grobowca była obłożona krawężnikami.
Tak grobowiec wyglądał przed renowacją:
Przy okazji prac związanych z grobem nieznanego żołnierza Wojska Polskiego odświeżono również pomnik poświęcony ofiarom cywilnym – mieszkańcom Gostyni, którzy zginęli w pierwszych dniach września 1939 roku. Przy pomniku powstałym w 2010 roku wykonano m.in. nowe nasadzenia.
Pomnik mieszkańców po przeprowadzeniu prac:
Poza grobowcem żołnierzy polskich oraz pomnikiem upamiętniającym ofiary cywilne na cmentarzu parafialnym znajduje się również mogiła nieznanych żołnierzy Wehrmachtu, której forma jest zbliżona do poprzedniej wersji grobowca żołnierzy Wojska Polskiego (krzyż, tablica i podstawka). Obecnie grobowiec ma wymiar wyłącznie symboliczny – szczątki żołnierzy zostały ekshumowane w 2019 roku – jednak miejsce to nadal jest odwiedzane przez mieszkańców, o czym świadczą m.in. palące się tam znicze.
Bezpośrednio po zakończeniu ekshumacji gostyńscy radni zastanawiali się nad formą zachowania tego miejsca, ponieważ po wizycie pracowników IPN rosnąca w obrębie grobu roślinność obumarła. Do dziś jednak nie przeprowadzono prac renowacyjnych.
Mogiła żołnierzy Wehrmachtu (stan aktualny, po ekshumacji):
