Otwarto nowy most nad Młynówką. Droga staje się coraz bardziej dostępna
Opublikowano
Przebudowa drogi wojewódzkiej nr 928 trwa od dwóch lat. Wiele się w związku z tym zmieniło. Tylko w lipcu m.in. otwarto ostatni z trzech nowych mostów, udostępniono drogę w kierunku Kobióra i ukończono budowę kilku odcinków ciągów pieszo-rowerowych – dzięki temu droga staje się coraz bardziej dostępna także dla pieszych i rowerzystów.
Co się działo na budowie w lipcu?
1.W czwartek, 15 lipca, otwarto nowy most nad ciekiem „S” – Młynówka (obiekt M1). Budowa przeprawy trwała niecały rok.
Obiekt, podobnie jak most nad rzeką Gostynką, zbudowano w formie jednoprzęsłowej konstrukcji z prefabrykowanych belek opartych na masywnych przyczółkach, zgodnie z aktualnymi wymaganiami i normami. W każdej osi podparcia posadowiono cztery łożyska w schemacie „pływającym”, wokół których zachowano przestrzeń pozwalającą w razie potrzeby na wyprostowanie mostu (rektyfikacja). Przyczółki posadowiono na 23 palach (13 pali pod podporą po stronie centrum i 10 po drugiej stronie) o średnicy 120 cm i długości 16-17 m. W celu zwiększenia nośności zastosowano iniekcję podstaw pali.
Budowę rozpoczęto od przygotowania podłoża w sierpniu 2024 roku, a zakończono w pierwszym tygodniu lipca 2025 roku po ułożeniu ścieralnej warstwy asfaltu.
Etapy budowy:
Przygotowanie podłoża – sierpień 2024
Wiercenie pali – wrzesień 2024
Odkrywka pali – październik 2024
Zbrojenie fundamentów – listopad 2024
Zbrojenie przyczółków – styczeń 2025
Montaż ustroju nośnego – luty 2025
Płyty przejściowe i izolacja – marzec 2025
Kapy chodnikowe – kwiecień 2025
Montaż barierek – maj 2025
Nawierzchnia asfaltowa – lipiec 2025
Dane podstawowe
Długość ze skrzydłami
33,3 m
Szerokość całkowita
14,62 m
Rozpiętość teoretyczna
17,2 m
Most nad Młynówką jest dłuższy od poprzedniego o 13,5 m (obecnie 33,3 m – wcześniej 19,8 m) i szerszy o 4,42 m (obecnie 14,62 m – wcześniej 10,2 m). Jego rozpiętość teoretyczna – tj. pozioma odległość mierzona wzdłuż osi przęsła między punktami podparcia na sąsiednich podporach2 – wynosi 17,2 m (wcześniej 10,5 m).
Obiekt wymaga jeszcze wzmocnienia skarpy przy podporze północnej z wykorzystaniem kruszywa łamanego oraz dodatkowych prac – głównie kosmetycznych – w obrębie ustroju nośnego i terenu pod mostem. Obiekt nie jest jeszcze oświetlony.
Ruch na moście odbywa się póki co wahadłowo. To z uwagi na działania prowadzone w centrum Gostyni – przebudowa skrzyżowania z ul. Pszczyńską i ul. Tyską, oraz na odcinku prowadzącym do mostu nad rzeką Gostynką – nasyp drogowy.
2. W obrębie mostu nad rzeką Gostynką (obiekt M2) kontynuowano prace związane z rozbiórką nasypu drogi objazdowej. Część urobku została wykorzystana na miejscu do poszerzenia nasypu drogowego pomiędzy obiektami M1 i M2.
3. Teren wokół mostu nad ciekiem leśnym (obiekt M3) w pierwszej połowie lipca został objęty ograniczeniami w związku zamknięciem dla ruchu odcinka leśnego pomiędzy Gostynią i Kobiórem. Do środy, 16 lipca, z mostu mogli korzystać wyłącznie pracownicy wykonawcy, Lasy Państwowe oraz użytkownicy położonych w pobliżu posesji.
PRACE DROGOWE
4. Odcinek pomiędzy mostem nad ciekiem leśnym a leśniczówką również w pierwszej połowie lipca był objęty ograniczeniami związanymi z zamknięciem przejazdu przez Las Kobiórski. W tym czasie wykonano kanał ściekowy pomiędzy jezdnią a ścieżką rowerową, zamontowano kratki drogowe, wylano wiążącą warstwę asfaltu na ścieżce i wprowadzono przewody oświetlenia ulicznego. Na koniec wykonano warstwę ścieralną głównej jezdni, a pod koniec miesiąca również warstwę ścieralną ścieżki do Kobióra.
5. Na odcinku przy zjeździe na ul. Zaleśną dokończono układanie krawężnika i wyprowadzono instalację elektryczną oświetlenia ulicznego bez osadzania fundamentów słupów. W drugiej połowie lipca na całym odcinku zamontowano docelowe włazy kanalizacji deszczowej i teletechnicznej, osadzono kratki drogowe, wykonano warstwę wiążącą ścieżki rowerowej do Kobióra oraz ciągu pieszo-rowerowego w kierunku ul. Miarowej. Pod koniec miesiąca warstwę ścieralną ułożono na jezdni oraz wzdłuż ciągów pieszych i rowerowych.
6. W pierwszej połowie lipca w rejonie skrzyżowania z ul. Miarową dokończono budowę krawężnika po stronie zjazdu na ul. Miarową powiatową i wyprowadzono instalację elektryczną oświetlenia ulicznego bez fundamentów, po czym zmieniono organizację ruchu poprzez likwidację tymczasowej sygnalizacji świetlnej. W drugiej połowie miesiąca na całym odcinku zamontowano docelowe włazy kanalizacji deszczowej i teletechnicznej, zainstalowano przykrawężnikowe wloty kanalizacji, wykonano warstwę wiążącą jednostronnego ciągu pieszo-rowerowego oraz zakończono prace związane z betonowaniem dwóch zatok autobusowych przystanku „Gostyń Kuźnia”. Z końcem lipca wykonano ponadto warstwę ścieralną głównej jezdni i ciągu pieszo-rowerowego.
7. Na odcinku obejmującym nasyp pomiędzy gostyńskimi mostami (obiekty M1 i M2) kontynuowano działania związane z poszerzaniem nasypu po stronie zachodniej, a od 17 lipca rozpoczęto budowę kanalizacji deszczowej. Tego dnia odcinek został objęty ruchem wahadłowym od ul. Rybnickiej do mostu nad Gostynką. Z końcem lipca był to jedyny odcinek DW 928 w Gostyni objęty tego typu ograniczeniem.
8. Na odcinku w obrębie skrzyżowania z ul. Rybnicką i ul. Tyską, to jest przy gostyńskich budynkach użyteczności publicznej, w pierwszym tygodniu lipca wykonano warstwę wiążącą nawierzchni po stronie wschodniej, co wiązało się z czasowym zamknięciem zjazdu na ul. Tyską. W trzecim tygodniu lipca warstwę wiążącą wykonano na przeciwległym pasie po stronie biblioteki. Poza tym obrysy wysepek spowalniających wypełniano kostką brukową i rozpoczął się montaż pierwszych słupów stałej sygnalizacji świetlnej w rejonie stacji pomiarowo-redukcyjnej gazu.
9. Odcinek pomiędzy domem kultury a ul. Franciszka Fityki również zyskał w lipcu warstwę wiążącą po obu stronach jezdni, co wiązało się z czasowym zamknięciem wjazdów na posesje mieszkańców.
10. Na odcinku pomiędzy ul. Fityki a ul. Łuczników wyrównano i obsiano pobocze w wokół kapliczki. Pod koniec lipca wykonano warstwę ścieralną ciągu pieszo-rowerowego po stronie wschodniej, a po stronie zachodniej poprawiono krawężnik.
11. Na kolejnym odcinku w obrębie zjazdu na ul. Łuczników wyrównano pobocza po obu stronach i obsiano trawą. Po obu stronach jezdni wykonano też warstwę ścieralną ciągów pieszo-rowerowych.
12. Na odcinku od granicy z lasem Jastrzębiec do przystanku „Gostyń Pszczyńska” również wyrównano i obsiano trawą pobocza po obu stronach, a pod koniec lipca wykonano warstwę ścieralną ciągu pieszo-rowerowego po stronie wschodniej (od strony lasu).
13. W rejonie przystanku „Gostyń Pszczyńska” wykonano warstwę wiążącą ciągu pieszo-rowerowego po stronie wschodniej. Po przeciwnej stronie przeprowadzono z kolei prace związane z regulacją krawężnika oraz studzienek kanalizacji deszczowej.
14. Na odcinku od przystanku „Gostyń Pszczyńska” do granicy z Wyrami wyrównano i obsiano trawą pobocze po stronie zachodniej. Po stronie przeciwnej rozpoczęto budowę betonowej palisady i kontynuowano montaż koryta ściekowego.
I. Budowa nowego mostu nad ciekiem „S”. Obiekt M1
Niedziela, 6 lipcaDroga przez most – kilka dni przed otwarciemAsfalt zawsze kładzie BudimexNiedziela, 20 lipcaDroga otwartaDroga tymczasowa – rozpoczęto rozbiórkę nawierzchniMost otwarto w czwartek 17 lipcaSchodząc po schodachSchody monolityczne przy podporze południowejSosny na piaszczystym podłożu i „falochron” – krajobraz nadmorskiMost robi niesamowite wrażenieJest niższy niż ten nad Gostynką, ale wciąż można pod nim swobodnie przejść……a to zdjęcie pokazuje to najlepiejPodpora południowaJedno z czterech łożysk po tej stronie mostuWidok na wyłączony z ruchu most tymczasowyWodociąg i gazociąg nad nurtem„Półka” z łożyskami mostuMłynówka wije się między domamiDroga w kierunku KobióraTeren przy przyczółku północnym, strona wschodniaW kierunku centrum z perspektywy wyjazdu z ul. Pszczyńskiej bocznejDemontaż drogi objazdowejCzęść pobocza pełni funkcję zaplecza budowyNiedziela, 27 lipcaMinibus linii Z-57 na nowym mościeMost, rzeka i ruryPod murem oporowym leży kruszywo, które jeszcze się przydaMost tymczasowy zdemontowanyOdpływ z kanalizacji deszczowej przy podporze północnej, strona wschodniaInformacja na belceWykonanie: Nowostal, KaniceButelki pozostawione na „półce” z łożyskamiMost tymczasowy to już przeszłość
II. Budowa nowego mostu na rzece Gostynce. Obiekt M2
Niedziela, 6 lipcaStrona wschodnia – chwasty się przebijają, ale trawa też daje radęWidok na zachódNiedziela, 27 lipcaStrona zachodnia
III. Budowa mostu nad ciekiem leśnym przy gajówce. Obiekt M3
Niedziela, 6 lipcaMost nad ciekiem leśnym w czasie, gdy droga do Kobióra była zamkniętaFragment drogi rowerowej pomiędzy mostem a gajówką z warstwą wiążącąTeren po drodze objazdowejBędzie układana warstwa ścieralnaKrawężnik po regulacjiŚcieżka rowerowa przez las gotowa, ma warstwę ścieralnąMost z warstwą ścieralną, droga do mostu jeszcze bezNiedziela, 13 lipcaŚcieszka rowerowa wciąż bez warstwy ścieralnejMoże tego nie widać, ale warstwa ścieralna jezdni w kierunku lasu jest już gotowaDroga idealnie połączona z mostem od strony lasuDroga tego dnia była wciąż zamknięta, ale barierka była odsuniętaInformacja o ograniczeniachWarstwa ścieralna / warstwa wiążącaNiedziela, 20 lipcaMały myśliciel przy betonowym korycieTego dnia droga do Kobióra była znów przejezdnaŚcieżka rowerowa w obrębie mostu wciąż czeka na warstwę ścieralnąSkładowisko – całkiem dobrych – ale zdemontowanych z różnych powodów krawężnikówWylot kanalizacji deszczowej do cieku leśnegoŚcieżka przy gajówceOdcinek w lesie gotowyNiedziela, 27 lipcaŚcieżka doprowadzona do mostu – warstwa ścieralna ułożona już po obu stronachPobocze po drugiej stronie
IV. Przebudowa odcinka od leśniczówki do mostu nad ciekiem leśnym
Niedziela, 6 lipcaOdcinek zamknięty dla ruchuKanał ściekowyWyspa spowalniającaZamontowano żeliwne wpusty krawężnikoweŚcieżka rowerowa – podbudowa, jezdnia – warstwa wiążącaPrzystanek tymczasowy „Gostyń Kuźnia” wyłączony z obsługiPrzeszkoda na drodzeMateriał sypkiŚcieżka rowerowa z samą podbudowąNiedziela, 6 lipcaPamiątka po PKS – przystanek „na żądanie”Uregulowano krawężnik i wpust, potem wykonano warstwę wiążącą ścieżki rowerowejOczyszczona i nieoczyszczona jezdnia – przygotowania do układania warstwy ścieralnejWarstwa wiążąca na ścieżcePrzy wyłączonym przystanku tymczasowymNiedziela, 20 lipcaWarstwa ścieralna gotowaPo ułożeniu ostatniej warstwy droga jest znów przejezdnaMiędzy krawężnikamiWarstwa ścieralna, kanał ściekowy i wpust kanalizacjiNa ścieżce układana będzie warstwa ścieralnaPrzystanek tymczasowy „Gostyń Kuźnia” jest ponownie obsługiwany przez linię Z-57Element kanalizacji deszczowejWarstwa ścieralna się odznaczaAsfalt z tej strony również dopasowano perfekcyjnie
V. Przebudowa odcinka przy ul. Zaleśnej
Niedziela, 6 lipcaOdcinek z warstwą wiążącą po obu stronach jezdniDroga do Kobióra zamkniętaPrzy zjeździe na ul. ZaleśnąWyjazd z ul. ZaleśnejOdcinek wyłączony z ruchuPrzewody systemu oświetleniaZamontowano żeliwne przykrawężnikowe wpusty kanalizacji deszczowejSkarpa przy leśniczówceNiedziela, 13 lipcaPrzewody oświetlenia drogiCiąg pieszo-rowerowy z gotową warstwą wiążącąW kierunku centrum GostyniPrzy zjeździe na ul. ZaleśnąBudowa zjazdów na łąki po stronie przeciwnej do zjazdu na ul. ZaleśnąDroga nadal wyłączona z ruchu, ale barierki zostały odsunięteOczyszczona i nieoczyszczona strona jezdniNiedziela, 20 lipcaFundamenty słupów oświetleniowych przed montażemKorytowanie rowu melioracyjnego Warstwa ścieralna gotowa – droga jest znów przejezdnaŚcieżka rowerowa czeka na warstwę ścieralnąNiedziela, 27 lipcaWarstwa ścieralna ciągu pieszo-rowerowego gotowaBadanie nawierzchniPo tej stronie krawężnik jest obniżony na całej długości zjazduPo drugiej stronie (wjazd na ścieżkę) jest inaczejWarstwa ścieralna została ułożona również na ścieżce do Kobióra
VI. Przebudowa odcinka przy ul. Miarowej
Niedziela, 6 lipcaPodbudowa ciągu pieszo-rowerowegoCiąg pieszo-rowerowy z podbudową z kruszywaPrzystanek „Gostyń Kuźnia” w tymczasowej lokalizacji obok dawnej kuźniSkrzyżowanie z ul. Miarowąul. Miarowa powiatowaŚcieżka zakończona przy furtceZjazd na ul. Miarową gminnąZjazd na ul. Miarową powiatowąNa drodze ruch niewielki, bo odcinek do Kobióra zamkniętyOstatni fragment chodnika do dokończeniaNawierzchnia zatoki autobusowej, kierunek MikołówZatoki z nawierzchnią betonową są rekomendowane przez metropolięZabezpieczenie krawężnikaNawierzchnia zatoki autobusowej w kierunku Kobióra również gotowaMiejsce na wiatę przystankowąZ poziomu zatoki autobusowejChodnik do przedszkola i żłobka gotowyNiedziela, 13 lipcaCiąg pieszo-rowerowy z warstwą wiążącąDocelowa pokrywa studzienki kanalizacji deszczowejDocelowa pokrywa studzienki kanalizacji teletechnicznejObok wyspy spowalniającejPrzy budynku dawnej kuźniAsfalt na ul. Miarowej gminnejSkrzyżowanie – różnica poziomówFragment jezdni wymagający dalszych pracInformacja o ograniczeniach – droga w kierunku Kobióra zamkniętaElementy sieci oświetleniowejRegulacja wlotu kanalizacji deszczowej przed warstwą ścieralnąRegulacja krawężnikaWyprowadzono przewody sieci oświetlenia ulicznegoTu będzie przejście dla pieszychElementy kanalizacji deszczowejKolejny uregulowany wlotSzczelina dylatacyjnaSkrawki asfaltu po poprawkachSolidnie osadzona kratka kanalizacji deszczowejNiedziela, 20 lipcaWarstwa ścieralna na jezdni głównej……a ciąg pieszo-rowerowy póki co jeszcze tylko z warstwą wiążącąZ perspektywy wyjazdu z ul. Miarowej powiatowejZjazd na ul. Miarową gminnąDroga główna z ostatnią warstwąChodnik nie jest jeszcze gotowyWszystkie warstwy asfaltu ułożoneNiedziela, 27 lipcaCiąg pieszo-rowerowy gotowy, bo również z warstwą ścieralnąStudzienek prawie nie widaćPrzy zatoce autobusowej w kierunku KobióraTo dziwne, że tego chodnika tu do niedawna jeszcze nie byłoZjazd do przedszkola i żłobka
VII. Przebudowa odcinka nad doliną rzeki Gostynki między mostami
Niedziela, 6 lipcaTu był kiedyś chodnikMiejsce po chodniku i nadsypany fragment skarpySzerzej niż wcześniejNiedziela, 20 lipcaDemontaż jezdni po stronie zachodniejDo ul. Pszczyńskiej bocznej poprowadzony zostanie ciąg pieszo-rowerowyWyjazd z ul. Pszczyńskiej bocznejNa wysokości klubu fitnessSzerokie poboczeSiatka zabezpieczającaPrzy moście nad rzeką GostynkąNiedziela, 27 lipcaBudowa kanalizacji deszczowejStudzienki są montowane w śladzie części nadsypanejPlac budowy na środku nasypuKanalizacja teletechniczna
VIII. Przebudowa centrum – skrzyżowanie z ul. Rybnicką i ul. Tyską
Niedziela, 6 lipcaZaplecze w okolicy mostu nad ciekiem „S”Budowa krawężnikaNowa droga na tle pola uprawnegoPo stronie wschodniej jezdni ułożono warstwę wiążącąGruba warstwa asfaltuPomiędzy starą na nową jezdniąOdcinek przed budynkiem bibliotekiW tle autobus linii M12Wyjazd z ul. TyskiejBudowa ciągu pieszo-rowerowegoPobocze po stronie centralnego placu bez zmianPodbudowa bitumiczna i nowo ułożona warstwa wiążąca na drugim planieBudowa zatoki autobusowejNiedziela, 13 lipcaNa skrzyżowaniu różnych elementów infrastrukturyWnętrze wyspy przy domu kultury wypełnione kostką brukowąKolejny wjazd do posesji prywatnej gotowyNiedziela, 20 lipcaRozbiórka starego asfaltu po stronie zachodniej jezdniPrzy zjeździe na ul. Rybnicką (obok piekarni)Pierwsze elementy słupów nowej sygnalizacji świetlnejFragment przy piekarniul. RybnickaUłożono warstwę wiążącą po zachodniej stronie jezdni (przy budynku biblioteki)Kolejna wybrukowana wysepkaWarstwa wiążąca na całej szerokości jezdniZjazd na ul. TyskąOd strony placu bez zmian, wciąż nie widać nawet zarysu przyszłego ciągu pieszo-rowerowegoWarstwa wiążąca gotowaUtwardzona nawierzchnia zatoki autobusowejPrzygotowania do betonowaniaDroga po stronie domu kulturyAutobus linii M12Niedziela, 27 lipcaWarstwy są wyraźnie widocznePo starej drodze w tym miejscu też nie ma już żadnego śladuOsadzony w gruncie fundament słupa oświetleniowegoKolejna nowa zatoka zyskała betonową nawierzchnięZabezpieczenie krawężnika
IX. Przebudowa odcinka między centrum Gostyni a ul. Fityki
Niedziela, 6 lipcaWarstwa wiążąca na pasie wschodnim (od „Spożywczoka”)Historycznie ważny budynekPrzy „Spożywczoku” i „Masorzu”Niedziela, 20 lipcaWarstwa wiążąca gotowa już po obu stronach jezdniW oczekiwaniu na montaż brakującego fragmentu krawężnikaŁączenie między odcinkami
X. Przebudowa odcinka między ul. Fityki i ul. Łuczników
Niedziela, 20 lipcaWyjazd z ul. FitykiKolejny fragment pobocza wyrównany i obsiany trawąZjazd na pole gotowyW oczekiwaniu na warstwę ścieralnąPobocze po stronie z BrandysówkąNiedziela, 27 lipcaPo stronie wschodniej wykonano warstwę ścieralną ciągu pieszo-rowerowegoA po stronie zachodniej wykonano regulację krawężników (ciąg nadal z warstwą wiążącą)Pracownicy wykonawcy wysypali reszty asfaltu na nowo posiany trawnik…Takich „kupek” jest więcejOdwiert po badaniu nawierzchniFragment z podbudową bitumiczną po stronie zachodniej
XI. Przebudowa odcinka w obrębie zjazdu na ul. Łuczników
Niedziela, 6 lipcaMontaż słupa oświetleniowegoWnętrze fundamentu słupaElement ten wykonano 12 lutego 2025 rokuPobocze po stronie wschodniej wyrównano i obsiano trawąZagospodarowano również pobocze po stronie zachodniejTymczasowe oznakowanieSkarpa po stronie zachodniejDalej w kierunku przystanku „Gostyń Pszczyńska”Rów melioracyjny po stronie wschodniejCiąg pieszo-rowerowy jeszcze bez warstwy ścieralnejNiedziela, 20 lipcaPobocze porasta trawąPrzy zjeździe na ul. ŁucznikówRów melioracyjny – część obudowana płytami ażurowymi i część obsiana trawąJezdnia w pełnej okazałościNiedziela, 27 lipcaWykonano warstwę ścieralną ciągu pieszo-rowerowego po obu stronach jezdniZatoka autobusowa „Gostyń Łuczników” nadal pełni rolę zaplecza budowyPo kilku miesiącach udało się zakończyć prace przy studzience kanalizacji obok OSP GostyńCiąg pieszo-rowerowy przy zjeździe na ul. ŁucznikówDroga, ciąg pieszo-rowerowy i pobocze z rowem melioracyjnymW tym miejscu pobrano materiał do badań
XII. Przebudowa odcinka w obrębie granicy lasu Jastrzębiec
Niedziela, 6 lipcaPrzeprowadzono korytowanie rowu, całość obsiano trawąCiąg pieszo-rowerowy póki co tylko z warstwą wiążącąPrzeprowadzono regulację krawężnikówNiedziela, 20 lipcaPobocze porasta trawą na odcinku pod lasem JastrzębiecNiedziela, 27 lipcaWarstwa ścieralna ułożona po stronie wschodniejPo stronie zachodniej tylko warstwa wiążącaNawierzchnia jest hydrofobowaPrzy nieukończonym jeszcze zjeździe do lasu Jastrzębiec
XII. Przebudowa odcinka w okolicy przystanku „Gostyń Pszczyńska”
Niedziela, 6 lipcaRównież na tym odcinku pobocze wyrównano i obsiano trawąNiedziela, 20 lipcaZnów będzie tu zielonoNowe schodyNiedziela, 27 lipcaPo stronie wschodniej wykonano ostatnią warstwę asfaltu ciągu pieszo-rowerowegoPo drugiej stronie tylko warstwa wiążąca, ale przygotowania trwająRegulacja wysokości studzienkiFragment z warstwą ścieralną i fragment bez (tylko warstwa wiążąca)Krawężnik i studzienka po regulacji przed wykonaniem warstwy ścieralnej
XIV. Przebudowa odcinka między przystankiem „Gostyń Pszczyńska” a granicą z Wyrami
Niedziela, 6 lipcaBudowa wjazdów na posesjeŁączenie odcinków – granica z WyramiNiedziela, 27 lipcaBudowa kanału ściekowego postępujeUzupełnianie krawężnikaKoryto pod kanał ściekowyPrzy zjeździe na ul. Pszczyńską bocznąBudowa palisady po stronie wschodniejPalisadaObok hydrantuPalisada wygląda solidnieFragment pobocza w pobliżu granicy z Wyrami
Dzięki wsparciu czytelników dostępne jest pełne archiwum zdjęć z przebudowy DW 928, za sprawą którego można prześledzić postępy prac:
Relacje z wydarzeń mających miejsce w Gostyni są w tym miejscu udostępniane nieodpłatnie i bez reklam od 2009 roku. Jeśli podoba Ci się praca naszych autorów, możesz drobną wpłatą wesprzeć utrzymanie rosnącego z każdym rokiem archiwum tekstów i zdjęć. Rozliczenie na stronie /finansowanie.
